Suriye, Cuma günü yaptığı sürpriz açıklama ile İsrail ile 1974'te varılan ayrışma anlaşmasına geri dönmek için Amerika Birleşik Devletleri ile iş birliği yapmaya hazır olduğunu duyurdu. Bu açıklama, bölgede yeni bir dönemin başlangıcı olabilir mi? Anlaşma, iki ülke kuvvetlerini ayıran ve Birleşmiş Milletler denetiminde bir tampon bölge oluşturan bir düzenlemeyi içeriyor. ABD'li mevkidaşı Marco Rubio ile yaptığı telefon görüşmesinin ardından açıklama yapan Esad Şeybani, "1974 ayrışma anlaşmasına dönmek için ABD ile iş birliği yapma isteğimizi" ifade etti. Washington, Suriye ile İsrail arasında bir normalleşme anlaşması için diplomatik çabalarını artırmış durumda.

1974 Ayrışma Anlaşması Nedir?

1974 Ayrışma Anlaşması, 1973 Yom Kippur Savaşı'nın ardından İsrail ve Suriye arasında imzalanan bir anlaşmadır. Anlaşma, iki ülke arasındaki kuvvetleri ayırmayı ve Birleşmiş Milletler denetiminde bir tampon bölge oluşturmayı amaçlıyordu. Anlaşma, bölgede uzun yıllar süren bir istikrarın sağlanmasına yardımcı oldu. Anlaşmanın temel unsurları şunlardı:

• İki ülke kuvvetleri arasında bir ayrışma hattı oluşturulması
• Birleşmiş Milletler denetiminde bir tampon bölge oluşturulması
• Her iki tarafın da askeri güçlerini tampon bölgeden çekmesi

İsrail'in Suriye'deki Saldırıları ve Bölgedeki Gerilim

Aralık ayında uzun süredir iktidarda olan Suriye lideri Beşar Esad'ın devrilmesinin ardından, İsrail birlikleri Suriye ile kendi kuvvetleri arasındaki BM denetimli tampon bölgeye konuşlandı. Ayrıca İsrail, Suriye'deki askeri hedeflere yüzlerce hava saldırısı düzenledi ve ülkenin güneyine yönelik kara operasyonları gerçekleştirdi. Suriye ve İsrail, 1948'den bu yana teknik olarak savaş halinde bulunuyor. İsrail, 1967 Arap-İsrail Savaşı sırasında Suriye'nin Golan Tepeleri'ndeki topraklarının yaklaşık üçte ikisini ele geçirmiş ve 1981'de bu bölgeyi ilhak etmişti. Bu ilhak, uluslararası toplumun büyük bölümü tarafından tanınmıyor. İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Saar, Pazartesi günü yaptığı açıklamada ülkesinin Suriye ve Lübnan ile ilişkileri normalleştirme konusunda “çıkarı” olduğunu söyledi. Ancak Saar, gelecekteki herhangi bir barış anlaşmasında Golan Tepeleri'nin “İsrail Devleti'nin bir parçası olarak kalacağını” vurguladı. Suriye devlet medyası ise Çarşamba günü yaptığı açıklamada, “Bu aşamada İsrail işgaliyle bir barış anlaşması imzalanmasına dair açıklamalar erken bulunuyor” ifadelerine yer verdi.

Suriye'nin bu beklenmedik hamlesi, bölgedeki dengeleri nasıl etkileyecek? ABD'nin arabuluculuğu ile yeni bir barış süreci başlayabilir mi? Tüm bu soruların cevabı, önümüzdeki günlerde netlik kazanacak gibi görünüyor. Ancak, Suriye'nin 1974 anlaşmasına dönme isteği, bölgede uzun süredir devam eden gerilimin azalması için bir umut ışığı olabilir.