Facebook, Instagram, WhatsApp ve Threads'in sahibi Meta, sahte ve yasa dışı reklamlardan elde ettiği gelirle gündeme bomba gibi düştü. Şirket içi belgeler, 2024 yılında bu tür reklamlardan tam 16 milyar dolar gelir elde edildiğini gösteriyor. Bu rakam, Meta'nın toplam yıllık gelirinin yaklaşık yüzde 10'una denk geliyor. Peki, bu skandalın detayları neler?

Meta'nın Yasa Dışı Reklam Geliri Şoku

ABD basınına sızan bilgilere göre, Meta platformlarında dolandırıcılık amaçlı e-ticaret, yatırım vaadi, yasa dışı kumar ve yasaklı tıbbi ürün reklamları kol geziyor. Şirket, bu reklamları tespit edip durdurmakta yetersiz kalıyor. Aralık 2024'te platformlarda günde 15 milyar "yüksek riskli" sahte reklam gösterildiği ve bu kategoriden yıllık yaklaşık 7 milyar dolar gelir elde edildiği belirtiliyor.

Meta sözcüsü Andy Stone, belgelerin şirketin yaklaşımını "yanıltıcı şekilde yansıttığını" iddia etse de, rakamlar oldukça çarpıcı. Stone, son 18 ayda kullanıcı şikayetlerinin küresel ölçekte yüzde 58 azaltıldığını ve 2025'te 134 milyon sahte reklam içeriğinin kaldırıldığını belirtiyor. Ancak bu açıklamalar, olayın ciddiyetini örtmeye yetmiyor.

Dolandırıcılıkla Mücadelede Yetersizlik İddiaları

Belgeler, Meta'nın dolandırıcılıkla mücadelede kimi zaman yetersiz kaldığını da ortaya koyuyor. Şirket, bir reklamvereni ancak 'sistemler yüzde 95 kesinlikle dolandırıcı olduğunu öngörürse' yasaklıyor. Daha düşük ihtimallerde ise yalnızca daha yüksek reklam ücreti uyguluyor. Bu durum, dolandırıcıların platformda rahatça at koşturmasına olanak tanıyor.

Küçük reklamverenlerin engellenmesi için en az 8 kez finansal dolandırıcılık tespit edilmesi gerekirken, "yüksek değerli" büyük hesaplar 500’ün üzerinde ihlalle dahi kapatılmayabiliyor. Bu da Meta'nın büyük şirketlere ayrıcalık tanıdığı ve dolandırıcılıkla mücadelede çifte standart uyguladığı yönünde eleştirilere yol açıyor.

Meta'nın Platformlarındaki Dolandırıcılık Vakaları

Meta'nın kendi araştırmaları da platformlarının küresel dolandırıcılık ekonomisinde kritik bir rol oynadığını gösteriyor. Mayıs 2025 tarihli bir sunuma göre, ABD’deki başarılı dolandırıcılık vakalarının üçte biri Meta ürünleri üzerinden gerçekleşiyor. Bu durum, şirketin platformlarının dolandırıcılar için adeta bir cennet haline geldiğini gözler önüne seriyor.

Teknoloji Şeffaflık Projesi'nin (TTP) yaptığı araştırmaya göre, Facebook deepfake dolandırıcılık reklamlarıyla dolu. Dolandırıcılar, siyasi figürlerin deepfake videolarını kullanarak sahte devlet yardımları pazarlamak için Facebook reklamlarına büyük paralar harcıyor. TTP, Meta platformlarında toplamda 150 binden fazla siyasi reklam yayınlayan ve 49 milyon dolar harcayan 63 dolandırıcı reklamveren tespit etti. Reklamlar genellikle yaşlılara yönelikti ve sosyal güvenlik ile sağlık yardımları sundukları izlenimini veriyordu.

• Meta'nın yasa dışı reklam gelirleri dudak uçuklattı.
• Şirket, dolandırıcılıkla mücadelede yetersiz kalmakla suçlanıyor.
• Facebook, deepfake dolandırıcılık reklamlarıyla dolu.

Meta'nın sahte ve yasa dışı reklamlardan elde ettiği bu devasa gelir, şirketin etik değerleri ve kullanıcı güvenliği konusundaki hassasiyeti hakkında ciddi soru işaretleri yaratıyor. Bu durumun, Meta'nın geleceği ve itibarını nasıl etkileyeceği ise merak konusu.